ZASADY POSTĘPOWANIA W CZASIE KONTROLI DROGOWEJ
Do zadań Policji należy czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie. (art. 129 ust.1 ustawy Prawo o ruchu drogowym) Kontrolę drogową mogą przeprowadzać nie tylko policjanci ruchu drogowego, lecz także funkcjonariusze innych służb np. pionu kryminalnego, czy prewencji. Jeżeli jest to konieczne dla prowadzenia czynności kontrolnych, pojazd Policji może zostać unieruchomiony w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego. (§2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego)
W warunkach dostatecznej widoczności policjant umundurowany i nieumundurowany podaje sygnały tarczą do zatrzymywania pojazdów (tzw. „lizakiem”), a w warunkach niedostatecznej widoczności – latarką ze światłem czerwonym albo tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym. Policjant w mundurze w warunkach dostatecznej widoczności może podać sygnał do zatrzymania także ręką. Funkcjonariusz nieumundurowany jest uprawniony do zatrzymywania pojazdów wyłącznie na obszarze zabudowanym. Sygnał do zatrzymania może być również podany z jadącego radiowozu przez krótkotrwałe włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału dźwiękowego o zmiennej tonacji. Policjant jadący samochodem lub motocyklem może także podawać kierującemu polecenia do określonego zachowania się za pomocą urządzeń nagłaśniających. (§2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego)
Policjant jest uprawniony m. in. do: (art. 129 ust.1 ustawy Prawo o ruchu drogowym)
- legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu;
- sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem i jego używaniem;
- żądania okazania dokumentu potwierdzającego prawo do używania pojazdu, który jest zarejestrowany za granicą, jeżeli pojazd ten nie jest zarejestrowany na nazwisko osoby nim kierującej;
- sprawdzania stanu trzeźwości kierującego i w uzasadnionych przypadkach także innych osób, gdy zachodzi podejrzenie kierowania pojazdem;
- sprawdzania stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów, masy lub nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze;
- zatrzymania niektórych dokumentów takich jak np. prawo jazdy i dowód rejestracyjny pojazdu (wydając stosowne pokwitowanie);
- wydawania poleceń osobie, która utrudnia ruch drogowy lub zagraża jego bezpieczeństwu, albo osobie odpowiedzialnej za utrzymanie drogi oraz kontrolowanemu uczestnikowi ruchu co do sposobu jego zachowania;
- odczytu w czasie kontroli wskazania drogomierza pojazdu (stanu licznika), drogomierza pojazdu holowanego oraz drogomierza pojazdu przewożonego wraz z jednostką miary (od 01.01.2020 r.).
Ponadto policjant jest także uprawniony do uniemożliwienia: (art. 129 ust.1 ustawy Prawo o ruchu drogowym)
- kierowania pojazdem kierowcy będącemu pod wpływem alkoholu lub środka podobnie działającego do alkoholu (środków odurzających);
- kierowania pojazdem przez osobę nieposiadającą prawa jazdy lub kierowania pojazdem niedopuszczonym do ruchu;
- korzystania z pojazdu, którego stan techniczny, ładunek, masa lub nacisk osi zagrażają bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu, powodują uszkodzenie drogi albo naruszają wymagania ochrony środowiska;
- korzystania z pojazdu zarejestrowanego w kraju niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwem członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli kierujący nim nie okazał dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie.
Policjant ma prawo ponadto do usuwania i przemieszczania pojazdów m.in. w następujących sytuacjach: (art. 129 ust.1 ustawy Prawo o ruchu drogowym)
- pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu;
- przekroczenia wymiarów, dopuszczalnej masy całkowitej lub nacisku osi określonych w przepisach ruchu drogowego, chyba że istnieje możliwość skierowania pojazdu na pobliską drogę, na której dopuszczalny jest ruch takiego pojazdu;
- pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową, w miejscu przeznaczonym dla pojazdu osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności ruchowej.
Dodatkowo pojazd może być usunięty z drogi na koszt właściciela m. in. w przypadku gdy: (art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym)
- kierowała nim osoba:
- znajdująca się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu;
- nieposiadająca przy sobie dokumentów uprawniających do kierowania lub używania pojazdu;
- jego stan techniczny zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony środowiska.
Funkcjonariusz po zatrzymaniu pojazdu do kontroli, podaje kierującemu stopień, imię i nazwisko oraz przyczynę zatrzymania. Wyjątkiem są prowadzone przez umundurowanych policjantów zorganizowane działania kontrole ukierunkowane na kontrolę stanu trzeźwości kierujących (np. „Trzeźwy poranek”), podczas których funkcjonariusz poprzestaje jedynie na podaniu przyczyny zatrzymania. Ponadto: (§4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego)
- policjant umundurowany okazuje legitymację służbową na żądanie kontrolowanego uczestnika ruchu;
- policjant nieumundurowany okazuje legitymację służbową bez wezwania.
Polecenie do zatrzymania pojazdu podaje się z dostatecznej odległości, w sposób zapewniający jego dostrzeżenie przez kierującego pojazdem oraz bezpieczne zatrzymanie w miejscu wskazanym przez policjanta. (§2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego)
Miejsce do zatrzymania pojazdu może być także wyznaczone przez ustawienie znaku „stój — kontrola drogowa”. (§2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego)
Zostałeś zatrzymany do kontroli drogowej: (§24 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego)
- po zatrzymaniu się we wskazanym miejscu nie wysiadaj z pojazdu i trzymaj ręce na kierownicy, chyba że kontrolujący policjant poprosi, abyś wysiadł z pojazdu;
- na polecenie kontrolującego policjanta wyłącz silnik pojazdu, włącz światła awaryjne.